W dniu 10.02.2012 r. w Pucku odbyły się uroczystości 92. rocznicy zaślubin Polski z morzem. Na miejski rynek przybyli mieszkańcy oraz wielu zaproszonych gości – przedstawiciele władz państwowych, kościelnych, samorządowych, wojska, uczelni wyższych, szkół oraz przedstawiciele naszego Towarzystwa z p. Fryderykiem Tomalą na czele.
Piątkowe uroczystości rozpoczęły się o godz. 9.30 na miejskim rynku. Po powitaniu wszystkich uczestników uroczystości przez Burmistrza miasta Puck p. Marka Rintza, zostały wręczone Pierścienie Hallera nadane przez Ligę Morską i Rzeczną – otrzymali je Dowódca Marynarki Wojennej admirał floty Tomasz Mathea, Metropolita gdański ks. arcybiskup Sławoj Leszek Głódź, Wyższa Szkoła Ekonomiczno – Turystyczna w Szczecinie – pierścień odebrała rektor uczelni p. Elżbieta Marszałek, p. Zbigniew Ptak – Kierownik Biura Rozwoju Dróg Wodnych Województwa Pomorskiego. Następnie uczestnicy przeszli do kościoła pw. św. Apostołów Piotra i Pawła na mszę, którą odprawił ks. arcybiskup Sławoj Leszek Głódź, metropolita gdański.
Po nabożeństwie w porcie rybackim zostały wręczone odznaczenia i wyróżnienia m.in. Krzyż Pro Mari Nostro, ze śmigłowca Marynarki Wojennej RP, złożono wieniec na zamarznięte wody Zatoki Puckiej, następnie uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty przy obelisku ku czci dowódcy Błękitnej Armii.
Historyczny akt zaślubin
Koniec I wojny światowej i postanowienia Traktatu Wersalskiego z 28 czerwca 1919 r. przyniosły Polsce wyczekiwaną i wywalczoną niepodległość – po ponad 100 latach niebytu politycznego. Z niepodległością natomiast zawsze nierozłącznie wiązano uzyskanie dostępu do morza. W świadomości wielu Polska Niepodległa oznaczało – Polska Morska. 10 lutego 1920 r. jest dniem, w którym te nadzieje się zrealizowały i Polska powróciła nad Bałtyk. ” Wojsko polskie (…) z generałem Hallerem na czele objęło na wieczyste posiadanie polskie morze” – głosi tekst na okolicznościowym słupie umieszczonym dla upamiętnienia tej historycznej chwili na puckim wybrzeżu.
Konferencja w Wersalu i jej rezultaty były preludium do ostatecznego powrotu Polski nad Bałtyk. Gorącym orędownikiem tego pomysłu była delegacja polska na tę konferencję. Ignacy Paderewski, mówiąc o Pomorzu, porównywał je do okna na świat i płucach, bez których Polska nie może oddychać. Kamieniem milowym tej działalności był dekret Marszałka Piłsudskiego z 28 listopada 1918 roku, który tworzył w państwie jeszcze bez ostatecznie ukształtowanych granic marynarkę polską przy Ministerstwie Spraw Wojskowych. To posuniecie to ewidentny dowód na to, że rodzące się państwo polskie, świadome było swoich odwiecznych związków z morzem. W Wersalu 28 czerwca 1919 r. przyznawano Polsce dawne Prusy Zachodnie, część Prus Królewskich i 140-kilometrowe wybrzeże, a także niewielkie wpływy w Wolnym Mieście Gdańsku. To pozwalało nie tylko na przeorientowanie gospodarki nowopowstającego państwa, ale także na zupełnie nową koncepcję obronną państwa. Jednakże przede wszystkim było symbolicznym powrotem do macierzy, zakreśleniem koła nad okresem historycznych niepowodzeń, zapowiedzią kontynuowania tradycji świetności, jaką Polska cieszyła się za panowania Jagiellonów.
Przejmowanie terenów traktatowych nastąpiło na mocy umowy polsko-niemieckiej na początku 1920 r., kiedy to Niemcy ratyfikowały traktat wersalski. Pod względem operacyjnym, odpowiedzialność za to przedsięwzięcie powierzono Frontowi Pomorskiemu, składającemu się z dawnej polskiej armii we Francji, tzw. Błękitnej Armii. Dowódca frontu, gen. Józef Haller, mówił do swoich żołnierzy tymi słowami (Rozkaz dzienny nr 12, z dnia 10 lutego 1920 r.) : „Idziemy nad polskie morze – idziemy w kraj odwiecznie polski, wielokrotnie wydzierany nam przez wrogą siłę niemiecką. Ale tęższą i większą jest moc polska – moc polskiego oręża i polskiego ducha.(…)Wraca do Polski ziemia polska, ziemia zroszona krwią męczeńską polskiego biskupa św. Wojciecha, gdzie niegdyś tylu znakomitych rodaków działało, gdzie żył i pracował człowiek, co wstrzymał słońce, ruszył ziemię – polskie go wydało plemię(…), skąd w czasach upadku wyszło tyle obrońców swobody narodu(…)Niech żyje zjednoczona nasza Polska!”. Generał Józef Haller nadał uroczystościom zaślubin Polski z morzem w Pucku charakter nadzwyczaj podniosły i szczególny. W pierwotnych planach uroczystości zaślubiny nie były przewidziane. Jednakże w Gdańsku, gdzie Haller zatrzymał się w czasie swojej podróży do Pucka, starosta dr Józef Wybicki podarował generałowi dwa platynowe pierścienie – dar gdańskiej Polonii, które ten w Pucku wrzucił w ceremonialnym akcie zaślubin do morza. Następnie podpisał także pamiątkowy dokument – dyplom aktu zaślubin, którego autorem formy plastycznej był oficer Marynarki Wojennej – Henryk Uziembło. W uroczystym orszaku, na czele z rybakiem kaszubskim, niosącym chorągwie kościelne, generał Haller wraz z wyższymi oficerami i generałami ruszył na koniu ku Zatoce Puckiej. Po uroczystych przemówieniach, przy dźwiękach hymnu narodowego i salw armatnich, chorążowie pocztów sztandarowych zanurzyli sztandary w wodzie morskiej na znak zaślubin. Po mszy polowej, generał wrzucił do wody jeden pierścień, a drugi pozostawiając na swoim palcu. Symbolicznym stwierdzeniem generała: „Zaślubiam cię na znak rzeczywistego i wieczystego naszego panowania” dokonał się akt zaślubin, powracający ostatecznie i na trwałe Polskę morzu i morze Polsce.
Do ważnych osobistości uczestniczących w uroczystościach należeli: minister spraw wewnętrznych Stanisław Wojciechowski, reprezentant naczelnika państwa i wicepremier Wincenty Witos, wojewoda pomorski Maciej Rataj, wiceadmirał Kazimierz Porębski oraz wiele innych osobistości krajowych i zagranicznych.
Puck dzięki tym wydarzeniom przeszedł do historii. Był wówczas również pierwszym i jedynym portem wojennym Polski, a przez długi czas tutaj mieściła się siedziba Dowództwa Marynarki Wojennej i stacjonował Morski Dywizjon Lotniczy.
Pierścień Generała Józefa Hallera
Pierścień Generała Józefa Hallera to najwyższe wyróżnienie przyznawane przez Ligę Morska i Rzeczną. Wyróżnienie to, wręczane od 1994 roku, przyznawane jest za szczególny wkład w umacnianie i budowę Polski morskiej, w tym za wybitne dokonania w pomnażaniu gospodarki morskiej i wychowaniu młodzieży w duchu patriotyzmu.
Krzyż Pro Mari Nostro
Krzyż Pro Mari Nostro jest drugim, po Pierścieniu Generała Hallera, honorowym odznaczeniem przyznawanym przez Ligę Morską i Rzeczną. Wyróżnienie to otrzymują osoby i instytucje za działalność wychowawczą młodego pokolenia w duchu patriotyzmu i umacnianie idei trwania Polski na morzu.
