Od początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku dało się zaobserwować wzmożoną aktywność Polaków w zakresie turystyki. Wyraziło się to między innymi odwiedzaniem obiektów, w latach ubiegłych niedopuszczonych do zwiedzania. Do nich należały także latarnie morskie. Szerokie udostępnienie latarni dla ruchu turystycznego nastąpiło w roku 1992, w okresie, kiedy były one w administracji Biura Hydrograficznego Rzeczypospolitej Polski w Gdyni. Podpisane zostało wówczas porozumienie pomiędzy Biurem a Towarzystwem Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego o udostępnieniu latarni morskich dla ruchu turystycznego. Latarnie morskie zostały w ten sposób „odtajnione”, chociaż długo jeszcze, na niektórych z nich, widniał zakaz ich fotografowania i wykonywania zdjęć okolic z wieży latarni.
Łącznie z latarnią w Rozewiu, w której funkcjonowało od 1964 roku skromne Muzeum Latarnictwa i wystawa, poświęcona pamięci Stefana Żeromskiego udostępniono 9 latarni morskich (Rozewie, Krynica Morska, Stilo, Czołpino, Ustka, Jarosławiec, Gąski, Kołobrzeg, Niechorze).
W Polsce jest łącznie 20 obiektów, które dawniej i w chwili obecnej spełniają funkcje latarni morskiej. Aktualnie czynnych jest 15 latarni, służących zapewnieniu bezpiecznej żeglugi morskiej a światła w nich palą się od zachodu do wschodu Słońca, tj. w nieoświetlonej porze doby.
Od roku 1995 latarnie morskie administrowane są przez Urzędy Morskie w Gdyni, Słupsku i Szczecinie, będące terenowymi organami Państwowej Administracji Morskiej. W celu wykorzystania ich dla potrzeb turystyczno-rekreacyjnych zostały udostępnione organizacjom, które zapewniają im remonty i organizują na nich ruch turystyczny.
Na polskim wybrzeżu funkcjonują 2 organizacje społeczne, zajmujące się wyżej wymienionymi celami:
1/ Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku (TPCMM);
2/ Stowarzyszenie Miłośników Latarń Morskich w Szczecinie (SMLM).
We wschodniej części wybrzeża, na latarniach morskich administrowanych przez Urząd Morski w Gdyni, zadania w zakresie obsługi ruchu turystycznego organizuje Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego. Latarnie udostępnione do zwiedzania znajdują się w następujących miejscowościach: Krynica Morska, Rozewie, Hel i Stilo k/Choczewa. Ponadto w Gdańsku, przez prywatną organizację, udostępniona jest latarnia w Nowym Porcie (obiekt wyłączony z eksploatacji).
Zachodnią i środkową częścią polskiego wybrzeża administrują Urzędy Morskie w Szczecinie i Słupsku, przy których powstało Stowarzyszenie Miłośników Latań Morskich z siedzibą w Szczecinie. Udostępnione latarnie w tej części wybrzeża znajdują się w miejscowościach: Świnoujście, Niechorze, Kołobrzeg, Gąski, Darłówko, Jarosławiec, Ustka, Czołpino.
Większość udostępnionych latarni morskich zlokalizowana jest w miejscowościach nadmorskich, a tylko nieliczne (Gąski, Czołpino, Stilo) zlokalizowane są w miejscach oddalonych od skupisk ludzkich.
Latarnie morskie dla ruchu turystycznego udostępniane są w okresie wakacji letnich tj. największego napływu turystów na wybrzeże (od maja do września). Latarnie można zwiedzać przez 7 dni w tygodniu, w godzinach 10 – 19, z przerwą od 14 do 15. W poszczególnych latarniach mogą występować nieznaczne odstępstwa od podanych powyżej godzin.
Ceny biletów wstępu są zróżnicowane w poszczególnych latarniach. Bilet normalny kosztuje od 5 do 3 zł a ulgowy od 3 do 1,5 zł. Bilet na awersie i rewersie zawiera podstawowe informacje o latarni i stanowi ciekawą pamiątkę z pobytu na niej. Bilet upoważnia do zwiedzenia latarni morskiej łącznie z wejściem na wieżę a niejednokrotnie również z wejściem do laterny, mieszczącej urządzenie świetlne. Oprócz biletów, w punkcie obsługi można nabyć różnego rodzaju pamiątki, związane z latarnictwem. Do bardziej ciekawych wydawnictw należą: „Polskie Latarnie Morskie” autorstwa Apoloniusza Łysejko (dostępne także w językach angielskim i niemieckim) i „Od Aleksandrii do Rozewia” autorstwa Wojciecha Ronowskiego oraz foldery zawierające fotografie i podstawowe informacje o latarniach.
Latarnie morskie, oprócz funkcji podstawowej, jaką jest zapewnienie bezpiecznej żeglugi i funkcji turystycznej, którą uzyskały od początku ubiegłego dziesięciolecia, spełniają również inne zadania. Latarnie w Helu, Stilo i Niechorzu posiadają urządzenia wspomagające łączność telefonii komórkowej a w latarni w Rozewiu zainstalowane są urządzenia GPS do nawigacji satelitarnej dla żeglugi morskiej.
Poza wymienionymi powyżej latarniami istnieją latarnie wyłączone z ruchu turystycznego (Kikut, Jastarnia, Port Północny) a także pełniące inne funkcje (twierdza Wisłoujście w Gdańsku, wieża widokowa przy molo w Sopocie, nieczynna latarnia obok latarni w Rozewiu) oraz obiekt przeznaczony do rozbiórki ze względu na dużą dewastację (Góra Szwedów).
Frekwencja w latarniach morskich jest bardzo zróżnicowana i zależy od wielu czynników. Latarnie położone w atrakcyjnych, pod względem turystycznym, miejscowościach charakteryzują się dużą frekwencją, tzn. na wejście trzeba czasami oczekiwać nawet do pół godziny W niektórych latarniach frekwencja jest znacznie mniejsza i latarnię można zwiedzić „z marszu”. Innym czynnikiem determinującym frekwencję jest słońce. Jak jest pogoda plażowa to wczasowicz nie ma żadnego zapotrzebowania „na kulturę”, latarnie stoją wówczas puste i oczekują na odwiedzających.
W sezonie 2005 latarnie obsługiwane przez Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku odwiedziło 191 416 turystów, z czego latarnię w Rozewiu – 83 370, Helu – 60 163, Krynicy Morskiej – 28 968 i Stilo – 18 915 osób.
Artykuł ten jest początkiem serii artykułów, opisujących historię i dzień dzisiejszy latarni morskich na Polskim Wybrzeżu.